Bosnië en Herzegovina, het wordt geografisch gezien bijna volledig omarmt door Kroatië. Bosnië geeft dan ook snel de indruk alsof je in de kleine versie van zijn buurland bent terechtgekomen. Er zijn mooie watervallen, nationale parken en het is vaak ook prima weer in de zomer. Alleen van dat alles een beetje minder, kleiner en vooral ook veel goedkoper. Als de Bosniakken van iets meer hebben is het gastvrijheid. Mensen ontvangen je met open armen en nemen het niet altijd te nauw met toegangsgeld. Het verandert mijn beeld over de Balkan resoluut. Waarom een passage door Bosnië en Herzegovina zeker aan te raden is, lees je hier.

1. Transport

Een wagen huren is een must als je doorheen Bosnië en Herzegovina wilt reizen. Bereid je wel voor op een hobbelig parcours. De maximumsnelheid is vaak erg laag en verandert soms meerdere keren per kilometer. Het gebeurt dat de asfaltbaan plots stopt en je enkele kilometers over een grindbaan verder moet. De enige autostrades van het land bevinden zich rond de hoofdstad Sarajevo. Al deze punten maken dat je vaak heel lang onderweg bent in verhouding met de kleine afstand die je maar aflegt.

Er staan verspreid over de wegen behoorlijk veel flitspalen, dikwijls beter gecamoufleerd dan bij ons. Onderweg passeer je ook regelmatig een politiewagen. Let dus, zoals altijd, goed op wanneer je de baan op gaat.

2. Una Nationaal park

Dit uitgestrekte park ligt helemaal ten westen van het land en is voor een deel ook de grens met buurland Kroatië. De reden achter de naam van het park hoef je niet ver te zoeken. De helderblauwe rivier 'Una' stroomt hier namelijk langs en door de bossen.

Alvorens rechtstreeks naar hier te rijden moet je zeker stoppen bij Waterfall Blihe Sanski Most. Deze waterval bereik je via een houten pad dat je naar beneden leidt. Je kan dan op de splitsing rechts naar de waterval gaan of links nog een wandeling langs het water doen. Aangezien je sowieso terugkeert naar deze splitsing maakt het niet uit welke optie je eerst kiest.

De waterval zelf was op het moment van mijn aanwezigheid echt prachtig. Er kwam veel water naar beneden en de mogelijkheid om er te zwemmen maakte het helemaal af. Het water is uiteraard wel koud maar door de felle zon hoeft dit geen probleem te zijn.

De laatste honderden meters naar de parking zijn steil maar dit vormt voor geen enkele auto een moeilijkheid.

Neem zeker ook wat kleingeld mee, parkeren is gratis maar de inkom voor de waterval is enkel cash te betalen. Er is ook een brasserie aan de inkom waardoor je makkelijk iets kan eten of drinken voor je weer vertrekt.

Waterfall Blihe Sanski Most

Het grote voordeel aan de Bosnische trekpleisters is dat je niet heel vroeg hoeft op te staan om rustig te kunnen genieten. Toeristen komen er nog amper en dat is dus ook voor Štrbački buk van toepassing. Deze waterval is de grootste uit de wijde omgeving en is ook het beste voorzien om toeristen te ontvangen. De weg er naartoe is smal en soms onverhard maar wel goed berijdbaar. Hij ligt ongeveer centraal in het park en is ook vanuit Kroatië te bekijken. Hiervoor dien je echter meer dan een uur rond te rijden. Voor €4 heb je een toegangsticket en kan je vanop verschillende uitzichtpunten naar de waterval kijken.

Tijdens het hoogseizoen kan je ook raften op een deel van deze waterval.

Štrbački buk

Net ten noorden van het Nationale park kan je het gezellige Japodski Otoci vinden. Een soort van eilandje op de Una rivier waar je beschut zit voor de hete zon en kan genieten van een drankje. Een mooi domein waar ook overnachten in één van idyllische hutten een mogelijkheid is. Met een bootje of kajak kan je ook een toer maken over de rivier. Zo geniet je nog meer van de rust.

Even verderop is er ook nog een waterval die je kan bekijken. De Ripački Slap is mooi maar zeker niet heel spectaculair. Een leuke stop wanneer je er passeert.

Aan de zuidelijke kant heeft het Una Nationaal park nog een hoogtepunt te bieden. Great Una Waterfalls is met al zijn vertakkingen een hele mooie waterval. Vanop het platform heb je een perfect zicht op deze parel. Het is alweer niet voorzien op de grote toeristenstroom maar ook hier waren wij bijna helemaal alleen. Gelukkig maar, want de parking is niet voorzien op meer dan tien auto's. Wandel zeker nog wat rondom de waterval. Iets verder naar boven richting Jezera Martin Brod passeer je een verlaten bootverhuur plek. Hier ga je verder door een klein stukje dichtere begroeiing. Even later kan je de oude spoorwegbrug overlopen en teruggaan via de rode brug 'Јовин мост'. Deze bied je een mooi overzicht van wat kleinere watervallen.

Great Una Waterfalls

3. Mostar

In de wijde omgeving van Mostar zijn een pak bezienswaardigheden die je zeker gezien moet hebben. Als je van het Una Nationaal park komt moet je na deze lange rit zeker stoppen bij de Koćuša Waterfall. Bij deze kleinere waterval is het nog toegestaan om te zwemmen. Dit is echt een toffe ervaring aangezien het nog op heel weinig plaatsen toegestaan is. De weg er naartoe lijkt af en toe weer het einde van de wereld te zijn maar de aanhouder wint. Bij aankomst is er alweer amper iemand te bekennen. De inkom is gratis en behalve een restaurant en een bar is er ook niet al te veel rondom.

Twintig minuten verder is er één van de enige groot aangekondigde trekpleisters van Bosnië. De Kravica Waterfall wordt met affiches en pijlen aangeduid en dat merk je bij aankomst meteen. Een, naar Bosnische normen, gigantische parking en wat duurdere inkom. Via heel wat trappen kom je beneden aan bij de watervallen en zie je ook het grote verschil met de vorige waterval. Verschillende barretjes, bootverhuur en een afgebakende zwemzone. Doordat we lang bij de Koćuša waterval bleven, kwamen we hier pas later op de dag aan. Eén van de vele momenten waarop de Bosniakken zich van hun beste kant lieten zien. "Ach het is nog maar 1,5u open, we laten je gewoon gratis binnen."

Koćuša Waterfall

Kravica Waterfall

Bijna in Mostar aangekomen passeer je nog een soort middeleeuws dorp genaamd Počitelj. Het is zeker de moeite om hier halt te houden. Je dient wel goed ter been te zijn om hier even rond te wandelen. De vele hoogtemeters en slechte wegen vragen om goed schoeisel.

De oude omwallingsmuren zijn voor een stuk te bewandelen en door de aanwezigheid van de vele planten en bomen lijk je jezelf niet in een dorp te bevinden. Wandel zeker tot bij de toren Počiteljska utvrda. Een trap in de muren brengt je naar de top. Wees wel voorzichtig want van leuningen en hekken is hier geen spraken. Ook de kleine Šišman Ibrahim Pasha Mosque is een bezoek waard.

Let wel, enkel cash betalen in het hele dorp. De eigenaar van Bistro "Stari Grad" bood echter eender wat te drinken aan toen we op voorhand aangaven nog maar cash te hebben voor één drankje. De Bosniakken ten voeten uit.

Mostar zelf is behoorlijk druk in vergelijking met alle andere vorige haltes. De meeste zijn dagjestoeristen vanuit Dubrovnik. De bekendste brug in heel Bosnië is ongetwijfeld Stari Most. Deze ellipsvormige brug is gebouwd uit tenelija. Dit is een kalksteensoort die in de omgeving gewonnen wordt.

De straat Kujundžiluk passeer je automatisch wanneer je de brug overgaat. In deze straat is een markt gevestigd waar je allerhande souveniers kan kopen. Leuk om even door te wandelen.

Eén van de leukere dingen om te doen vond ik de beklimming van de minaret van de Koski Mehmed Pasha Mosque. Via een erg smalle draaitrap kom je helemaal boven uit en heb je zicht op Stari Most. Niet voor hoogtevrees lijders.

Het Kajtaz House tot slot zou het oudste huis zijn in Mostar. Vandaag is dit een museum en een absolute aanrader om te bezoeken. Een vriendelijke vrouw ontvangt je met een plaatselijk drankje en ze leidt je rond doorheen het huis. Erg leerrijk en boeiend om te volgen.

Stari Most vanop de Koski Mehmed Pasha Mosque. Let ook op de kleurrijke gevels van Kujundžiluk links.

Kajtaz House

Nog steeds in de buurt van Mostar heb je een klein maar bekend dorp genaamd Blagaj. Bekend is het vooral van het voormalige klooster, Blagaj Tekke, dat tegen de rotswanden aangebouwd is. Het is vandaag een museum waar je kort kan doorwandelen. Maar de binnenkant is niet zo bijzonder. Het is vooral de beroemde foto van de buitenkant die het hem doet. Het klooster weerspiegeld op het helderblauwe water. Je kan ook een klein boottochtje doen op het water, maar het aantal muggen dat net boven het oppervlak vliegt weerhoudt de meeste mensen om dit te doen.

Verderop in het dorp heb je ook de oude burcht (Kula hercega Stjepana Vukcica Kosace) die diende om het dorp te verdedigen. Een pittige wandeling naar de top geeft je zicht over de hele omgeving. Het steile pad naar de parking loopt via smalle wegen maar is wel goed te doen.

Blagaj Tekke

Kula hercega Stjepana Vukcica Kosace

4. Nationaal park Sutjeska

Het zou één van de laatste echte oerbossen van Europa zijn, dit Nationale park. Wat dat concreet betekent weet ik niet precies. Je vindt hier alleszins bomen van wel 300 jaar oud. Het is vooral het idee dat telt, want veel merk je er natuurlijk niet van.

Wel merkbaar is, met uitzondering van de grote baan dwars doormidden, de rust in dit gigantische park. Het indrukwekkende oorlogsmonument Valley of Heroes doet je stilstaan bij het recente oorlogsverleden van Bosnië en Herzegovina. Schuin tegenover dit monument is één van de weinige plekken waar je iets kan eten of drinken.

Er zijn best wat wandelpaden in dit park. Alleen is er erg weinig terug te vinden hierover en zijn er ook amper bordjes of pijlen. Een absolute aanrader is een autorit richting parking Prijevor. Het zou op de top fenomenaal mooi zijn. Er zijn echter wisselende meningen over de bereikbaarheid met een huurwagen. Ik las jammer genoeg te veel mensen die dit afraadde en waagde het er niet op. Ik besloot een deel te voet te doen. Om al snel tot de conclusie te komen dat deze weg perfect met de auto te doen is (zie foto).

Voor zij die toch liever een stuk te voet doen, de tocht naar de Skakavac waterval is best haalbaar als je het niet erg vindt om heen en terug dezelfde route te wandelen. Het is op de kaart wel heel moeilijk om terug te vinden waar deze waterval zich nu juist bevindt. De apps Strava & Komoot toonde mij als enige de exacte weg hier naartoe. Ik voeg onderaan een kaartje toe zodat ook jij de juiste weg kan vinden.

Tip: Neem een beetje cash geld mee op je wandeling, halfweg dien je inkom te betalen per persoon.

5. Jajce

Eén van de mooiste dorpjes in centraal Bosnië is zonder twijfel, Jajce. Je belandt opnieuw in een middeleeuws dorp met op de top Fort Jajce. Voor vijf Bosnische mark (€2.5) kan je hier een bezoek aan brengen. Het is een redelijk kale bedoening maar je kan wel even rondwandelen en een overzicht krijgen over hele dorp. Doorheen de smalle steegjes vind je af en toe nog een bezienswaardigheid. Zo zijn er de catacomben die ook voor 5 BAM toegankelijk zijn. Elk toegangsticket in dit dorp lijkt wel dezelfde prijs te hebben. Voor de catacomben, die heel klein zijn, is dit niet meteen de moeite waard. Leuk als je er toch passeert, maar geen must-see.

De mooi onderhouden Esma Sultana Mosque beneden in het centrum is ook een bezoekje waard. Zeker één van de mooiere die ik zag doorheen mijn reis.

Het hoogtepunt in Jajce is ongetwijfeld de 20m hoge Jajce slapovi. Dwars doorheen het dorp maakt het water hier een mooie duik. Vanop sommige plekken is hij gratis te bezichtigen, op het echte platform dien je opnieuw 5 BAM neer te tellen.

Voor zij die iets meer avontuur zoeken, je kan ook met een zipline langs deze waterval afdalen. Niet heel lang of snel, wel eens iets anders om te doen.

Tip: Betalen kan bijna enkel met cash, wat kleingeld op zak hebben is dus aan te raden. Ook voor de parking is het enkel met cash betalen aan de automaat.

Enkele kilometers verder in het dorp 'Mrkonjić Grad' staat een indrukwekkende kerk genaamd 'Hram Svetog Save'. Ze heeft een bijzondere en typische bouwstijl die je in het Oosten wel vaker terugziet. Ze is groter en mooier dan dezelfde in zijn soort in Bosnië en is gratis toegankelijk. Zeker een stop waard dus.

6. Banja Luka

Eindigen doen we waar we gestart waren. Via de kleine luchthaven van Banja Luka kan je naar België terugkeren. De stad zelf is de op één na grootste van Bosnië en de bestuurlijke hoofdstad van de Servische Republiek. Geen wonder dat er sinds de oorlog bijna uitsluitend Servische Bosniërs wonen, hun vlaggen zijn er ook talrijk.

Banja Luka staat bekend om zijn groene omgeving maar door tijdsgebrek kon ik enkel het centrum bezoeken. De Saborni Hram Hrista Spasitelja (Christus Verlosserkathedraal) is erg gelijkaardig met die in Mrkonjić Grad. Deze is iets kleiner en minder indrukwekkend wat mij betreft. Op de hoek van het plein waarop deze kerk zich bevindt heb je ook het Paleis van de Republiek. Hier ontvangt de President van de Servische Republiek hoogstaand bezoek.

De Ferhat Pasha Moskee tot slot staat op de UNESCO werelderfgoedlijst. Meteen reden genoeg om ook hier eens binnen te stappen. Al is de 's avonds leuk verlichte buitenkant op zich mooier dan de binnenkant.

7. Accommodatie

Midden in het Una Nationaal Park logeerde we bij Rooms-Vasva and Hazim. Een eenvoudig maar mooi logement. Er is airco in de kamers en je kan iets koken in de keuken. Lekker ontbijten kan op aanvraag. Eigenaars zijn vriendelijk maar spreken geen woord Engels. Via Google Translate of met handen en voeten bereik je wel wat nodig is.

Op een half uur van Mostar verbleven we bij Hotel Storia in een voortreffelijke accommodatie met zwembad. Zeer vriendelijke ontvangst en ook tijdens het verblijf kom je niets te kort. Ontbijt buffet is basic maar zeker voldoende. Er is ook een restaurant waar je wat lekkers kan eten.

Opnieuw midden in een Nationaal park wanneer je bij Apartman Zelengora boekt. Deze appartementen bevinden zich in Nationaal park Sutjeska. Grote en goed uitgeruste accommodatie waarbij je incheckt zonder de host te zien. Via sms helpt hij je wel snel en vlot verder. Geeft ook allerhande tips over de omgeving. Enkel airco ontbreekt.

In Banja Luka sliepen we bij Hotel Ideja. Ze maakten voor ons speciaal vroeger wat ontbijt klaar omdat we snel naar de luchthaven moesten. Makkelijke parkeerplek zo in het centrum. Kleine kamers waar het voor meerdere dagen moeilijk lijkt om al je kledij kwijt te geraken.